Doctoraatsstudie in Planckendael over
persoonlijkheidskenmerken bij bonobo’s en chimpansees.
De
persoonlijheidskenmerken van bonobo’s en chimpansees zijn uniek en lijken op
die van mensen. Tot dit verrassende besluit kwam de primatologe Nicky Staes,
die haar doctoraatsonderzoek voor de Universiteit van Antwerpen in Planckendael
aan het onderwerp wijdde. Dat de persoonlijkheid en het gedrag van bonobo’s en
chimpansees toch van elkaar verschillen, is opvallend. De bonobo zou immers een
broer kunnen zijn van de chimpansee, zo nauw verwant zijn ze. Zo zie je maar:
niet alle apen apen alle apen na.
 |
| Nicky Staes © Planckendael |
Bonobo’s staan al langer bekend als de hippies onder de
mensapen, die spanningen in de groep oplossen door te paren. Chimpansees
daarentegen gebruiken hiervoor eerder geweld. Intussen blijkt deze visie
achterhaald en misschien iets te zwart-wit. Bij gebrek aan een gedetailleerde
studie, greep Nicky Staes haar kans om dit van naderbij én op grote schaal te
onderzoeken in haar doctoraat.
 |
| Bonobo in Planckendael © Planckendael |
Persoonlijkheidsprofiel
Van maar liefst 154 bonobo’s werden er persoonlijkheidsprofielen verzameld, goed voor ongeveer
80% van de totale populatie in dierentuinen wereldwijd. “We vroegen de
verzorgers om vragenlijsten in te vullen over de persoonlijkheid van de
dieren,” aldus Staes. “Op die manier bekwamen we voor elk dier een individueel
profiel.”
 |
| Bonobo in Planckendael © Planckendael |
Daarnaast werden 46 eerder
bevraagde bonobo’s gedurende 4 000 uren geobserveerd in verschillende Europese
dierentuinen. Een huzarenstukje dat zo’n twee jaar in beslag heeft genomen. En
met resultaat. Verschillen in de sociale gevoeligheid in bonobo’s en
chimpansees kunnen worden verklaard door een stukje DNA dat bij de chimpansees
verdwenen is. Bijgevolg heeft deze mensapensoort het moeilijker om sociale
signalen in te schatten.
 |
| Bonobo in Planckendael © Planckendael |
Bij bonobo’s blijkt dit
stukje DNA nooit afwezig te zijn. Dat zou deels verklaren waarom bonobo’s over het
algemeen verdraagzamer en socialer zijn dan chimpansees.
Nick Mertens
14 januari 2014
