Bijzonder nieuws: er zijn drie secretarisvogels uit hun ei gekropen in Safaripark Beekse Bergen!

Voor het derde jaar op een rij zijn er in Safaripark Beekse Bergen succesvol kuikens van de secretarisvogels uit hun ei gekropen. Dit is heel bijzonder omdat er in dierentuinen wereldwijd jaarlijks slechts een tiental secretarisvogels uit het ei kruipen. Afgelopen week mocht Safaripark Beekse Bergen zelfs drie jongen verwelkomen!

 

De prachtige langpotige secretarisvogels zijn monogame dieren, een paartje blijft levenslang bij elkaar. Natuurbroed is bij deze roofvogels niet vanzelfsprekend. Er zijn maar 110 secretarisvogels in dierentuinen wereldwijd en vorig jaar zijn er slechts negen jongen geboren, waarvan eentje in Safaripark Beekse Bergen. Meestal legt een vrouwtje één tot drie eieren per keer. De puntige licht blauwgroene eieren komen na zo’n 44 dagen uit. Na zeven weken heeft het dons van de kuikens plaatsgemaakt voor een verenkleed en kort daarna verlaten zij het nest.

Moeder en haar drie pasgeboren jongen © Safaripark Beekse Bergen

Lange veren en poten 
In de natuur komen secretarisvogels voor op de uitgestrekte savannes in Afrika. Een secretarisvogel heeft lange poten, waarmee hij zijn prooi vangt en behendig dood trapt. Zijn naam dankt hij aan de lange veren op zijn kop, die lijken op een bosje ganzenveerpennen, zoals secretarissen ze vroeger achter het oor staken.

Nick Mertens

31 mei 2017

Homostel vale gieren brengt voor het eerst jong groot in ARTIS

Primeur in de gierenvolière: voor het eerst zorgt een koppel mannelijke vale gieren (Gyps fulvus) voor een kuiken in ARTIS. Twee weken eerder is er al door een ander koppel een ei uitgebroed. Dit laatste koppel bestaat uit twee verkeersslachtoffers uit Spanje, dat in 2010 uit een opvangcentrum naar ARTIS is gebracht. Het is voor het eerst in vijf jaar dat er jonge vale gieren uit het ei gekomen zijn in ARTIS, en het zijn er meteen twee tegelijk.  ARTIS onderzoekt de mogelijkheid om de twee jongen uit te zetten in het wild. 

© ARTIS, Ronald van Weeren

Mannenkoppel
Het ei van het mannenkoppel was los gevonden op de grond in de volière. De verzorgers hebben het ei in de broedmachine gelegd. Ondertussen had het mannenkoppel gebouwd aan een nest op de rots in de gierenvolière. Daarom is besloten het ei uit de broedmachine te verplaatsen naar het nest van het mannetjeskoppel, waar beide mannen het ei afwisselend bebroedden tot het uitkwam.
Vale gieren leggen maar één ei per jaar. Een koppel broedt dat ei gedurende twee maanden samen uit. Wanneer een mannetje en vrouwtje een stel vormen, blijven zij hun hele leven samen. In dit geval heeft zich in de groep gieren ook een mannenkoppel gevormd, wat al jaren samen is. Dit is niet ongewoon in het dierenrijk: er zijn regelmatig homoseksuele paren, vooral onder vogels. De twee vaders zorgen tot nu toe goed voor het kuiken. De gieren braken voedsel op voor hun jong. Ze eten in ARTIS karkassen van dieren als konijnen, cavia’s, ratten of pony’s, want gieren zijn aaseters.

Verkeersslachtoffers
Twee weken eerder kreeg een ander gierenkoppel in de volière ook al een jong. Deze twee gieren kwamen in 2010 samen met nog drie andere vale gieren vanuit een Spaans opvangcentrum naar ARTIS. Omdat vale gieren aaseters zijn en de wetgeving het laten liggen van dode dieren vaak verbiedt, eten ze tegenwoordig regelmatig ‘roadkill’, verkeersslachtoffers, met het risico dat ze zelf ook slachtoffer worden van een ongeval. Ook vliegen ze vaak tegen elektriciteitsdraden op. De twee dieren konden vanwege hun verwondingen niet meer worden uitgezet in het wild: ze waren niet meer in staat om te vliegen. Daarom moest er een goede plek voor hen worden gevonden. In ARTIS is het stel zienderogen opgeknapt en  heeft het weer leren vliegen. Het is voor het eerst dat de verkeersslachtoffers een kuiken hebben. De geboorte van het kuiken is goed voor het Europees fokprogramma (European Stud Book) van de vale gier, waaraan ARTIS deelneemt. ARTIS onderzoekt de mogelijkheid om de twee kuikens uit te zetten in het wild.

 

Nick Mertens

31 mei 2017

Pimpelmeeskuikens ruiken het verschil tussen verwanten en vreemden

© Bielefeld University/Oliver Krüger

Lange tijd heeft men gedacht dat vogels niet kunnen ruiken. Dit is ondertussen ontkracht door onderzoek op onder andere zebravinken (Taeniopygia guttata) en nu ook door een populatie pimpelmezen (Cyanistes caeruleus) in Groningen (Nederland).

Dr. Barbara Caspers, Dr. Peter Korsten (Bielefeld University) en Marta Rossi (University of Sussex) onderzochten binnen de genoemde populatie het bedelgedrag van 7-dagen jonge pimpelmeeskuikens. Aangezien een vrouwtje gemiddeld 10-12 eieren legt is de concurrentie tussen de kuikens enorm, en zijn het dus echte bedelaars als het op voedsel aankomt. Hoe meer je jezelf doet gelden, hoe groter de kans dat je de aandacht van mama of papa trekt.

In deze studie werden verwante kuikens met een dus bekende geur gemengd met kuikens zonder verwantschapsband, en wat bleek? De mezen bedelden langer en actiever/luider wanneer ze het nest deelden met vreemden.
Klaarblijkelijk hebben pimpelmezen dus een neus voor verwantschap.

Meer weten? Marta Rossi et al. Begging blue tit nestlings discriminate between the odour of familiar and unfamiliar conspecifics, Functional Ecology (2017). DOI: 10.1111/1365-2435.12886

Marta Rossi et al. Begging blue tit nestlings discriminate between the odour of familiar and unfamiliar conspecifics, Functional Ecology (2017). DOI: 10.1111/1365-2435.12886

Read more at: https://phys.org/news/2017-05-blue-tit-nestlings-discriminate-odour.html#jCp

Nick Mertens

18 mei 2017

Dr. Barbara Caspers and Dr. Peter Korsten from Bielefeld University and Marta Rossi from the University of Sussex in Brighton (Great Britain) examined the begging behaviour of seven-day-old blue tit nestlings

Read more at: https://phys.org/news/2017-05-blue-tit-nestlings-discriminate-odour.html#jCp

Dr. Barbara Caspers and Dr. Peter Korsten from Bielefeld University and Marta Rossi from the University of Sussex in Brighton (Great Britain) examined the begging behaviour of seven-day-old blue tit nestlings

Read more at: https://phys.org/news/2017-05-blue-tit-nestlings-discriminate-odour.html#jCp

Dr. Barbara Caspers and Dr. Peter Korsten from Bielefeld University and Marta Rossi from the University of Sussex in Brighton (Great Britain) examined the begging behaviour of seven-day-old blue tit nestlings

Read more at: https://phys.org/news/2017-05-blue-tit-nestlings-discriminate-odour.html#jCp

Dr. Barbara Caspers and Dr. Peter Korsten from Bielefeld University and Marta Rossi from the University of Sussex in Brighton (Great Britain) examined the begging behaviour of seven-day-old blue tit nestlings

Read more at: https://phys.org/news/2017-05-blue-tit-nestlings-discriminate-odour.html#jCp

ZOO Antwerpen zet ook digitaal in op comfort en beleving

Wist jij al dat ZOO Antwerpen een eigen app heeft? De ZOOapp bundelt praktische, handige info met toffe filmpjes, spelletjes en weetjes. Daarmee maakt de ZOOapp je dierentuinbezoek leuker én makkelijker. Daarnaast lanceerde zowel ZOO Antwerpen als Planckendael gloednieuwe websites voor nog meer bezoekerscomfort.

Nieuwe ZOOapp

ZOO Antwerpen heeft een nagelnieuwe app. De ZOOapp maakt een bezoek nog leuker én nog makkelijker. Zo vind je gemakkelijk je weg, plan je de voedermomenten die je niet wilt missen, speel je tussendoor een spel en vertellen we je allerhande leuke weetjes over onze dieren. Doorheen de tuin vind je foto’s die je kunt scannen met je smartphone om zo nog meer te ontdekken over het dier of het verblijf waar je bij staat. In de Vlindertuin kun je bijvoorbeeld een filmpje van het ontpoppen van een vlinder bekijken of wil je toch nog eens de geboortebeelden van Kai-Mook terugzien? Dat kan bij de Egyptische Tempel. De ZOOapp is te downloaden in de Appstore en de Google Play Store.

Nieuwe websites: praktischer dan ooit

De websites van ZOO Antwerpen en Planckendael kregen een complete make-over en bundelen alle info nog compacter en gebruiksvriendelijker. De sites werden volledig aangepast aan de noden van onze bezoekers met alle praktische informatie ter voorbereiding van een bezoek. Met beperkte tekst, talrijke foto’s en filmpjes nemen ZOO Antwerpen en Planckendael je bij de hand. Scrollen op www.ZOOantwerpen.be en www.planckendael.be. En natuurlijk hebben beide parken ook hun eigen Facebookpagina’s. Twitter-, YouTube- en Instagram-kanalen! 

Nick Mertens

18 mei 2017

Voor het eerst kroonmaki geboren in DierenPark Amersfoort

Er is een kroonmaki geboren in DierenPark Amersfoort. “De geboorte is voor ons een primeur”, vertelt apenverzorger Teun Ent. “Het is de eerste keer dat wij een jonge kroonmaki kunnen begroeten.” De dierverzorgers hadden al een vermoeden dat het vrouwtje drachtig was, maar helemaal zeker wisten zij het niet.

Het jonge halfaapje weegt ongeveer zeventig gram en klampt zich stevig vast aan de buik van de kersverse moeder. “Wij hebben nog niet toevallig kunnen zien of het een mannetje of een vrouwtje is, dus dat weten wij nog niet”, legt de apenverzorger uit. “Na een aantal maanden zal de kleine langzaam aan steeds vaker de moeder even los laten om alles verder te ontdekken.”

© Dierenpark Amersfoort

Kroonmaki’s danken hun naam aan de oranje, v-vormige vlek op hun hoofd, hierdoor lijkt het net alsof zij een kroontje dragen. “Deze soort leeft in familiegroepen, waarbij het vrouwtje het voor het zeggen heeft”, vertelt de verzorger. “Met de komst van de kleine bestaat de kroonmaki-familie nu uit opa, vader en moeder en jong.” De halfapen zijn te zien op het Apeneiland in DierenPark Amersfoort.  

 

Nick Mertens

16 mei 2017

Nieuw: wandelende bladeren in DierenPark Amersfoort

DierenPark Amersfoort heeft vijftien wandelende bladeren verwelkomd. De groene blaadjes zijn op het eerste gezicht bijna niet te onderscheiden van het andere groen in het verblijf. “Je moet eerst goed kijken, maar als je er eentje hebt ontdekt, dan zie je er opeens steeds meer aan de takken bungelen”, vertelt dierverzorger Dik Eenink.

© Dierenpark Amersfoort

Veel insecten maken ter bescherming gebruik van camouflage, wandelende bladeren hebben dit gegeven bijna tot perfectie gebracht. De vorm, kleur en zelfs bladnerfjes… aan alles is gedacht. De wandelende bladeren lijken niet alleen op blaadjes, zij leven er ook van. “De bladeren maken het ons niet lastig wat betreft hun menu, zij eten voornamelijk braamblad”, zegt Dik. “Met het schoonmaken van het verblijf is het wel even extra goed opletten en de temperatuur en luchtvochtigheid moeten uiteraard goed zijn.”    

De nieuwkomers zorgen vrijwel meteen voor een verrassing. “Wij hebben de eerste eitjes in het verblijf van de bladeren gevonden”, zegt de dierverzorger. “Blijkbaar is één van de vrouwtjes bevrucht, vanaf dat moment werpt zij een paar maanden lang enkele eieren per dag. Wanneer de dame is uitgelegd, gaat zij dood.“ De eerste eitjes zijn een feit en de verzorgers hopen over ongeveer vier maanden de eerste jonge wandelende blaadjes te verwelkomen in DierenPark Amersfoort. 

 

Nick Mertens

12 mei 2017

Okapi Kamina uit Blijdorp hoogdrachtig: volg de webcams

Okapi Kamina is hoogdrachtig. Als alles goed gaat, wordt dit de eerste okapi-geboorte in het nieuwe Congogebied in Blijdorp (geopend in 2015). De dracht duurt in totaal ca. 15 maanden. Kamina is zelf in Rotterdam geboren. Blijdorp kent een lange historie met okapi's. In 1957 kwamen de eerste dieren naar Rotterdam. Toen was er nog niet veel bekend over deze mysterieuze diersoort. Blijdorp heeft vanaf het begin veel succes gehad met de voortplanting. Het is extra bijzonder dat er in het 160e jubileumjaar van de Diergaarde weer een okapi geboren wordt. Het wordt Kamina's zesde jong. De vader is Ngwani.

© Diergaarde Blijdorp/Rob Doolaard

In Blijdorp zijn nu vier volwassen okapi's te bewonderen in een stuk Afrikaans regenwoud: de twee mannen Ngwani en Rab en moeder Kamina met haar in 2013 geboren dochter M'buti. Het Congo- gebied werd eind maart 2015 geopend en heeft het grootste okapi-binnenverblijf ter wereld. De okapi's leven hier samen met tropische vogels in een natuurlijke omgeving. De bedreigde okapi is familie van de giraffen en wordt ook wel bosgiraffe genoemd. Deze schuwe diersoort is pas rond 1900 ontdekt en komt allen voor in het ondoordringbare oerwoud in Congo waar ze worden bedreigd door o.a. stroperij en houtkap. De dieren hebben een prachtige bruine fluweelachtige vacht en een uniek streeppatroon op het achterwerk.

Voor de naderende bevalling (mei/juni 2017) zijn er webcams in de kraamstal geplaatst. Zullen ze de populaire neushoorncams overtreffen qua kijkcijfers? Deze werden rond de neushoornbevalling in één maand ruim 1,2 miljoen (!) keer bekeken via de site en de Blijdorp-app. Tijdens de bevallingsnacht was het een gezellige drukte online waarbij fans 'meepuften' en meeleefden. We verwachten dat de bevalling van Kamina ook door veel fans gevolgd zal worden.

Dierverzorgster Kim zal regelmatig vloggen over de okapi's en de voorbereidingen voor de aanstaande geboorte. De recente NeushoornVlogs zijn maar liefst ca. 470.000 keer bekeken.

Tot nu toe heeft Kamina om en om een dochter en een zoon gebaard. Dit waren achtereenvolgens Kabinda, Kimdu, Kibibi, Kheri en M'buti. Je zou dus verwachten dat het nu weer een hengstje wordt... We zijn benieuwd!

Iedere avond en tijdens de bevalling is Kamina live te volgen via www.diergaardeblijdorp.nl/okapi 

Nick Mertens

11 mei 2017

Witte wolven in ARTIS krijgen vijf donkergrijze welpen

In ARTIS hebben vijf Hudson Bay wolven (Canis lupus hudsonicus) zich voor het eerst buiten hun hol laten zien. De ondersoort die ARTIS heeft – de Hudson Bay wolf uit Canada - heeft een witte vacht, maar bij de geboorte is de vachtkleur donker. Pas na enkele jaren zijn de wolven net zo wit als hun ouders. De welpen zijn bij de geboorte nog doof, blind en hulpeloos. Na tien dagen openen ze hun ogen en beginnen te kruipen. Vervolgens staan en lopen ze en verlaten na drie weken voor het eerst het meterslange gangenstelsel om hun omgeving te verkennen. Tot voor kort wist de dierverzorger niet hoeveel welpen er waren geboren. Wel was er gepiep uit het hol waargenomen. De welpen scharrelen onder toezicht van hun ouders rond het hol. 

© ARTIS - Amber Dekker

Groeien

De welpen groeien snel en moeten groot en sterk zijn voordat het winter wordt. Volwassen zijn de wolven na twee jaar. Voorlopig leren de opgroeiende welpen tijdens het spelen allerlei handelingen die ze later nodig zullen hebben. De interacties die ze hebben, bepalen ook al grotendeels welke status ze in de groep zullen hebben. Binnen een roedel is er een alfa-koppel dat alleen jongen krijgt. De andere ondergeschikte leden, vaak de nakomelingen van het alfapaar, helpen mee bij het voeden en beschermen van de jongen. 

© ARTIS - Amber Dekker

Zangkoor

Wolven verstevigen hun onderlinge band door in koor te huilen. Het is een ritueel dat het groepsgevoel versterkt. Bovendien laten ze zo weten tot waar hun familieterritorium reikt. De jonge wolven huilen vanaf twee maanden mee. Ze kunnen nog niet toon houden; ook dat moeten ze nog leren. In ARTIS hoor je vaak het huilen van de Hudson Bay wolven. Bijvoorbeeld als op de eerste maandag van de maand de sirene wordt getest.  

 

Nick Mertens

11 mei 2017

Burgers' Zoo vangt, weegt en meet adelaarsroggen

Koninklijke Burgers’ Zoo heeft woensdagochtend 10 mei 2017 de gevlekte adelaarsroggen uit het tunnelbassin van 1,6 miljoen liter water gevangen om ze vervolgens te wegen en meten. In de Ocean leven in totaal zeven adelaarsroggen: drie volwassen vrouwen, twee volwassen mannen, een jonge vrouw en een jonge man. Bij de laatste meting woog het zwaarste dier reeds ruim 73 kilo en kende een vin-spanwijdte van 1,70 meter. Het zwaarste dier dat woensdag 10 mei gevangen werd, woog 76,5 kilo en de vin-spanwijdte bedroeg 1,65 meter. Adelaarsroggen zijn daarnaast voorzien van meterslange staarten met bovenaan de staartbasis enkele gifstekels. Het Arnhemse dierenpark is niet alleen Europees Stamboekhouder van deze kraakbeenvissen, maar ook ’s werelds grootste kweker. De dieren worden gevangen om te zien of ze goed groeien. Daarnaast werd van één dier genetisch materiaal afgenomen voor een DNA-test. Van alle andere dieren was reeds eerder DNA-materiaal verzameld. 

 

© Theo Kruse / Koninklijke Burgers' Zoo

Een behoorlijk uitdagende visvangst!

Het vangen van de volwassen adelaarsroggen is geen eenvoudige klus. De kraakbeenvissen kunnen razendsnel zwemmen en als ze gealarmeerd raken pijlsnel ‘uit de startblokken schieten’. Duikende dierverzorgers zetten daarom met verticaal geplaatste netten delen van het bassin af, waarna de adelaarsroggen door andere dierverzorgers snel en efficiënt uit het water geschept konden worden met een speciaal hiervoor bestemd vangnet. Om de dieren zo snel mogelijk weer terug in het water te zetten, vond het wegen en meten in een zo kort mogelijk tijdsbestek plaats. Tijdens de handelingen werden de gifstekels met doeken afgedekt zodat de dierverzorgers veilig konden werken. 

 

© Theo Kruse / Koninklijke Burgers' Zoo

Adelaarsroggen zijn eilevendbarend

Gevlekte adelaarsroggen kennen een zeer bijzondere voortplantingswijze. Ze zijn ovovivipaar, oftewel: eilevendbarend. Het moederdier legt in haar eigen lichaam een ei, dat door het mannetje inwendig wordt bevrucht. Hiervoor gebruikt het mannetje zijn twee zogenaamde ‘claspers’: aangepaste delen van de buikvinnen die als een penis werken. De embryo voedt zich in de eerste drie maanden met dooier. Als de dooier op is, wordt het jong via de baarmoederwand gevoed. Het jong zit als het ware als een opgerolde pannenkoek in het lichaam van het moederdier. Burgers’ Zoo heeft daarnaast als eerste ter wereld bewezen dat adelaarsroggen zich ook ongeslachtelijk kunnen voortplanten, zonder tussenkomst van een man. Dit fenomeen staat bekend als parthenogenese en was al langer bekend bij diverse vis- en reptielsoorten. Het was tot de Arnhemse ontdekking op basis van analyse van het DNA-materiaal echter nog nooit wetenschappelijk bewezen bij adelaarsroggen. De teller staat nu op vijftig jongen, waarvan het merendeel inmiddels in andere publieksaquaria verspreid over heel Europa zwemt. 

 

© Theo Kruse / Koninklijke Burgers' Zoo

© Theo Kruse / Koninklijke Burgers' Zoo

© Theo Kruse / Koninklijke Burgers' Zoo

 

Nick Mertens

10 mei 2017

Eerste neushoornvrouw arriveert in GaiaZOO

Op dinsdagavond 2 mei arriveerde voor het eerst in de GaiaZOO geschiedenis een vrouwelijke witte neushoorn in de dierentuin. Het driejarige vrouwtje Abebi is afkomstig uit Zoo Dortmund en zal de partner worden van GaiaZOO's zesjarige neushoornman Thabo. In het kader van het Europese fokprogramma voor deze bedreigde diersoort (EEP) hopen we op een toekomstige succesvolle voortplanting. Neushoorn Thabo reageert vrolijk als hij zijn nieuwe maatje ziet. Maar voordat de neushoorns echt met elkaar kennismaken, kunnen ze in gescheiden binnenverblijven aan elkaar ruiken.

© GaiaZOO Transport neushoornvrouw

Introductie

Voordat de neushoorns echt met elkaar kennismaken, kunnen Thabo en Abebi in gescheiden binnenverblijven aan elkaar ruiken. Als de dieren na verloop van tijd rustig aan elkaar zijn gewend, worden ze aan elkaar geïntroduceerd. Neushoorns kunnen onverwacht reageren, het is daarom lastig in te schatten hoe lang het duurt voordat de twee neushoorns samen in één verblijf zichtbaar zijn. Tijdens de introductieperiode, zullen de Hartmann’s bergzebra’s (die normaliter het verblijf met de neushoorns delen), op een ander buitenperk verblijven. Wanneer beide neushoorns aan elkaar gewend zijn, mogen de zebra’s ook kennismaken met de nieuwe neushoornvrouw.

 

Kleine neushoorns

Sinds 2008 zijn diverse jonge mannelijke neushoorns in GaiaZOO uitgegroeid tot volwassen kerels, die inmiddels in andere dierentuinen voor nageslacht gezorgd hebben. Eind vorig jaar besloot de coördinator van het Europese fokprogramma voor witte neushoorns (EEP) tot onze vreugde dat de tijd rijp was dat GaiaZOO zelf een fokgroep mocht starten met deze ernstig bedreigde diersoort. Hopelijk is het ‘Liefde op het eerste gezicht’ en zorgen de twee voor nageslacht. Voor de geboorte van de eerste jonge neushoorn zullen we echter nog wel even geduld moeten hebben. De draagtijd van witte neushoorns bedraagt namelijk zo’n 16 maanden. Bovendien krijgen vrouwtjes hun eerste jong meestal pas rond hun zesde levensjaar.

Terugblik

In juni 2014 raakte neushoorn Thabo gewond aan zijn poot tijdens een stoeipartij met zijn vader. Ondanks langdurige verzorging door zijn enorm toegewijde verzorgers herstelde de wond niet. In de hoop het genezingsproces te bespoedigen nam GaiaZOO afscheid van zijn halfbroer Sam, die naar een dierentuin in Portugal vertrok. De dierenverzorgers konden zich vervolgens volledig richten op het herstel van Thabo. Met succes, want na een revalidatie van anderhalf jaar werd Thabo op 1 januari 2016 genezen verklaard. Omdat witte neushoorns groepsdieren zijn is het belangrijk om een soortgenoot voor Thabo te vinden. Met succes, want neushoornvrouw Abebi is in GaiaZOO gearriveerd! 

Lees het hele verhaal over het herstel van Thabo en over neushoornvrouw Abebi op: GaiaZOO.nl/neushoorn 

© GaiaZOO Neushoornvrouw Abebi in binnenverblijf

Nick Mertens

3 mei 2017